استاندارد کابل شبکه (Network cable standard) برای راه اندازی یک شبکه بسیار مهم و حیاتی است. ترتیب رنگ های سوکت های شبکه که با آرایشی درست پیاده شده باشند بسیار مهم است. عدم پیروی از رنگ و اصول درست و عدم رعایت استاندارد کابل شبکه در ترتیب رنگ بندی کابل های شبکه برای برقراری ارتباط باعث می شود تا اتصال صورت نگیرد. در ادامه استانداردهای مناسب کابل های شبکه و نحوه سوکت زدن آن را یاد میگیریم.
نحوه سوکت زدن استاندارد کابل شبکه
در ابتدا می توانید فیلم نحوه سوکت زدن کابل را تماشا کنید:
برای سوکت زدن کابل شبکه به وسایل مختلفی همچون موارد زیر نیازمندیم:
- کابل شبکه: مهمترین قسمت کابل کشی و سوکت زنی می باشد. نوع کابل در کارائی و کیفیت شبکه شما موثر است.
- سوکت RJ-45یا سوکت شبکه.
- استریپر(Stripper): وسیله ای است برای جداکردن یا لخت کردن روکش کابل شبکه به کار می رود.
- روکش سوکت.
- آچار شبکه: به وسیله این دستگاه می توان کابل را به سوکت RJ-45 پانچ کرد.
- تستر کابل: وسیله ای است که به وسیله آن می توانیم از سالم بودن کابل شبکه و انتقال داده مطمئن شویم.
- کاور سوکت شبکه: استفاده از کاور شبکه باعث می شود تا هنگام جا به جائی، کابل شبکه آسیب کمتری ببیند. همچنین اگر مهارت بالائی دارید می توانید به جای استفاده از استریپر، از سیم لخت کن استفاده کنید. حتی در بعضی موارد می توان از چاقو نیز استفاده کرد. این بسته به توانائی شما دارد. اما استفاده از استریپر علاوه بر آسانی باعث می شود تا کار تمیزتر شود.
ابتدا برای سوکت زدن باید به چند نکته توجه کنید. اگر می خواهید سوکت شبکه را زیاد جابه جا کنید و در محیطی غیر استاندارد و نامناسب قرار دهید برای محافظت بیشتر توصیه می شود از کاور سوکت استفاده کنید. در این صورت باید ابتدای کابل را از درون کاور محافظ عبور دهید.
- ابتدا روکش کابل را با سیم چین یا استریپر جدا کنید. با استفاده از استریپر می توانید بدون آسیب دیدن کابل این کار را انجام دهید. همانند شکل زیر. سپس روکش را جدا کنید.
- پس از جدایی روکش سیم ها، پیچ تاب هایی که میبینید به منزله حذف نویز هستند. آن ها را از هم جدا کرده و هر کابل را صاف کنید و همچون یک استاندارد مشخص در کنار هم قرار دهید.( استاندارد A یا B).
- سپس سیم ها را در کنار یکدیگر قرار دهید و با سیم چین آن ها را کوتاه کنید. به طوری که همگی در یک راستا باشند. تا در هنگام پانچ کردن، به مشکل بر نخوردید. اندازه استاندارد برای وارد کردن سیم ها به کابل حدود ۱ الی ۲ سانتی متر می باشد.
- پس از قرار دادن سیم ها درون سوکت شبکه، با آچار شبکه سوکت ها را پانچ می کنیم. به حدی که صدای پانچ شدن شنیده شود. اگر می خواهید از درست شدن سیم ها مطمئن شوید کافیست کابل را کمی بکشید تا مطمئن شوید که سیم ها جدا نمی شود. و در آخر دوباره نوع رنگبندی را چک کنید.
- در مرحله بعد اگر می خواهید از صحت کابل خود مطمئن شوید ۲ سر آن را به تستر شبکه بزنید. سپس دکمه بر روی تستر را فشار دهید تا هر ۸ چراغ موجود بر روی تستر روشن شود. و نشان connected روشن شود. در این صورت تمام مراحل بالا به درستی انجام شده است. مانند تصویر زیر. در بعضی از تسترها ۲ حرف انگلیسی وجود دارد. اولی S و دومی ON می باشد. حرف S نشان دهنده slow به معنی این است که تستر با سرعت کمتری نسبت به حالت ON انجام شود.
- معمولا تسترها از ۲ قسمت بزرگ برای ورودی RJ-45 و RJ-11 تشکیل شده اند. جک RJ-11 برای تلفن می باشد.
- در آخر باید به این نکته توجه نمود که هر ۲ سر کابل به تستر متصل باشند. زیرا اگر یک سر کابل به دستگاه دیگری همچون رایانه متصل باشد، و سر دیگر به تستر، ممکن است تستر آسیب ببینید و بسوزد.
تمامی مراحل بالا را می توانید در شکل به صورت خلاصه وار مشاهده کنید.
۴ رنگ اصلی کابل شبکه
-
ترتیب رنگ بندی و استاندارد کابل شبکه ۵۶۸A
سفیدسبز، سبز، سفیدنارنجی، آبی، سفیدآبی، نارنجی، سفیدقهوهای، قهوه‌ای.
-
ترتیب رنگ بندی و استاندارد کابل شبکه ۵۶۸B
سفیدنارنجی، نارنجی، سفیدسبز، آبی، سفیدآبی، سبز، سفیدقهوهای، قهوه‌ای.
بین این هشت رشته سیم و رنگ، ۴ تا از آنها وظیفه انتقال سیگنال و ۴ تا دیگر برای استفاده های متفرقه کاربرد دارد. بعد از استفاده از دو استاندارد فوق سیم ها را در داخل سوکت RJ45 قرار می دهیم. از ۴ رشته سیمی که انتقال سیگنال را انجام می دهند، دو سیم کار ارسال سیگنال (Send) و دو سیم وظیفه دریافت سیگنال (Receive) را انجام می دهند. مثلا در استاندارد نوع A، دو نوع رشته سیم سفید سبز و سبز وظیفه ارسال و ۲ رشته سیم سفید نارنجی و نارنجی وظیفه دریافت اطلاعات را بر عهده دارند. اگر به ترتیب رنگ در این دو استاندارد کابل شبکه توجه کنید، ترتیب همه رنگ ها ثابت می باشد. و فقط جای رنگ های نارنجی و سفید نارنجی با جای رنگ های سبز و سفید سبز تغییر پیدا می‌کند.
انواع اتصال کابل های شبکه
کابل ضربدری یا کراس (Cross)
کابل شبکه ضربدری یا کراس از انواع مدل های کابل کشی شبکه است. در این مدل استاندارد کابل شبکه یک طرف کابل استاندارد A و طرف دیگر استاندارد B می باشد. زمانی از استاندارد کابل کشی نوع A استفاده می شود که می خواهیم هر دو سر کابل را به ۱ رایانه وصل کنیم. باید از ۲ استاندارد معکوس استفاده شود تا ارسال و دریافت اطلاعات صورت گیرد. در کابل کشی مستقیم یا Straight این موضوع بر عکس است.
کاربرد های کابل کراس (Cross)
- اتصال مستقیم ۲ کامپیوتر به یکدیگر.
- اتصال کامپیوتر به روتر شبکه.
- اتصال مودم به فایروال.
کابل مستقیم (Straight)
در این نوع کابل کشی در انتهای هر دو سر کابل از استاندارد A استفاده می گردد. زمانی که یک طرف کابل شبکه کامپیوتر و طرف دیگر هاب، سوئیچ و یا دستگاهی متفاوت باشد از این استاندارد استفاده می کنیم.
کاربردهای کابل کشی مستقیم (Straight)
- اتصال کامپیوتر به هاب یا سوئیچ.
- اتصال کامپیوتر به مودم.
- اتصال مودم به هاب یا سوئیچ شبکه.
وظیفه رشته های کابل شبکه
کابل های cat5e دارای ۸ رشته سیم هستند. از این ۸ رشته، ۴ رشته آن ذخیره هستند. (در بعضی مواقع برای انتقال برای تجهیزات PoE). و از ۴ عدد باقی مانده ۲ تای آن وظیفه ارسال اطلاعات و ۲ تای آن ها وظیفه دریافت اطلاعات را دارند. در بعضی موارد برای رسیدن به سرعت های بالاتر مثلا ۱۰۰۰ باید از همه رشته سیم ها استفاده شود. اما در سرعت های ۱۰ و ۱۰۰ فقط از ۴ عدد رشته سیم استفاده شود کافی است. در بعضی موارد هم در استاندارد های متفاوت خطوط تلفن از آن ها استفاده می شود.
وظیفه هر رنگ در کابل شبکه
در کابل شبکه هر رنگ یک وظیفه دارد. مثلا:
- از رنگ های آبی و سفید آبی برای انتقال صدا یا همان voice استفاده می شود.
- از رنگ های سفید نارنجی و نارنجی برای دریافت داده استفاده می شود.
- از رنگ سبز و سفید سبز برای ارسال و انتقال داده استفاده می شود.
- و از رنگ قهوه ای و سفید قهوه ای به عنوان رشته سیم کمکی استفاده می شود.
البته در کابل کشی از نوع straight در یک سمت سوکت از سفید نارنجی و نارنجی به عنوان انتقال و ارسال و در سمت دیگر برای دریافت استفاده می شود. همچنین از رنگ سفید سبز و سبز برای دریافت و از همین ترتیب رنگ برای ارسال اطلاعات استفاده می شود.
در crossover برای ارسال اطلاعات از رنگ های نارنجی و سفید نارنجی، آبی و سفید آبی برای ارسال داده و از رنگ های سبز و سفید سبز برای دریافت داده استفاده می شود. و در سمت دیگر برای دریافت داده از رنگ های نارنجی و سفید نارنجی و از رنگ های سبز و سفید سبز، آبی و سفید آبی برای انتقال داده ها استفاده می شود.
رنگ بندی کابل شبکه برای دوربین مداربسته IP
رنگ بندی کابل های شبکه در دوربین های مدار بسته ip همچون استاندارهای مذکور در رنگ بندی شبکه می باشد.
انواع کابل شبکه
کابل های شبکه به ۳ دسته تقسیم می شوند:
- کابل کواکسیال (Coaxial): که بیشتر این کابها برای اتصال انواع LNB و آنتن تلویزیون استفاده می شود. البته بین سال های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ برای نصب و راه اندازی شبکه با پهنای باند ۱۰ مگابیت بر ثانیه نیز از آن ها استفاده می شد. برای این نوع کابل ها ۲ نوع استاندارد وجود دارد.
به طور کلی استاندارد متراژ در این مدل حداکثر ۲۰۰ متر می باشد. عدد ۲ به متراژ کابل کشی و عدد ۱۰ نشان دهنده سرعت ۱۰ مگابیت بر ثانیه می باشد. مدل کابل استفاده شده در این استاندارد RG-59 می باشد.
thicknet نام استاندارد بعدی می باشد که به۱۰base5 هم نیز معروف است. حداکثر تا ۵۰۰ متر و سرعت ۱۰ مگابیت قابل پشتیبانی است. RG-59 نام کابل استفاده شده در این تکنولوژی است. برای انتقال تصویر در دوربین های مدار بسه آنالوگ از این کابل ها استفاده می شود. کابل هایی که در شبکه استفاده می شوند از نوع RG58-RG59 می باشند که تا برد ۵۰۰ متر را هم نیز پشتیبانی می کنند.BNC نام کانکتوری می باشد که در آن استفاده می شود. و از آچاری مخصوص برای اتصال آن استفاده می شود.
- کابل با زوج سیم به هم تابیده(Twisted pair): کابل هایی جدید که برای انتقال اطلاعات در شبکه به دنیا معرفی شدند. اولین استاندارد آن ها cat3 با سرعت ۱۰ مگابیت بر ثانیه هستند. در ورژن های جدیدتر توانایی انتقال اطلاعات تا ۱۰ گیگابیت بر ثانیه را داشتند.(نوع کابل ها cat5 و cat5e می باشند.)
کابلهای شبکه زوج سیم به هم تابیده به ۲ گروه اصلی تقسیم می شوند.
- UTP (Unshielded Twisted-Pair).
- STP (shielded Twisted-Pair).
- UTP یا ۴زوج به هم تابیده.
- U/FTP 4زوج به هم تابیده به همراه یک لایه فویل پیچیده شده دور هر زوج.
- F/UTP ۴زوج به هم تابیده به همراه یک لایه فویل پیچیده شده دور ۴ زوج.
S/UTP 4 زوج به هم تابیده به همراه یک لایه شیلد بافته شده دور ۴ زوج. - SF/UTP ۴ زوج به هم تابیده و یک لایه فویل و شیلد پیچیده شده دور ۴ زوج.
F/FTP 4 زوج به هم تابیده و یک لایه فویل پیچیده شده دور هر زوج و یک لایه فویل پیچیده شده دور ۴ زوج. - S/FTP ۴ زوج به هم تابیده و یک لایه فویل پیچیده شده دور هر زوج به همراه یک لایه شیلد پیچیده شده دور ۴ زوج.
SF/FTP 4 زوج به هم تابیده و یک لایه فول پیچیده شده دور هر زوج به همراه یک لایه فویل و شیلد دور ۴ زوج. - کابل فیبر نوری (Fiber optic).
تفاوت کلاس a و b در شبکه
این استانداردها مربوط به لایه فیزیکی (physical) می باشند. استاندارد B از استاندارد A جدیدتر و تفاوت در ترتیب رنگبندی می باشد. اگر ۲ طرف کابل را با استاندارد B سوکت بزنید نوع کابل حاصل مستقیم یا straight می شود. و اگر یک سر استاندارد A و سر دیگر استاندارد B می باشد کابل کراس یا Cross می شود. معمولا در شبکه ها از کابل مستقیم یا straight استفاده می شود. پس می توان از استاندار B استفاده کرد.
نحوه عیب یابی در کابل های شبکه
برای پیدا کردن اشکالات کابل شبکه می توان از دستگاه های مختلف همچون تست فلوک و یا تستر کابل استفاده کرد. برای تست کردن سالم بودن کابل در دستگاه تستر شبکه، یک سر کابل را به یک قسمت تستر و سر دیگر آن را به سر دیگر دستگاه تستر وصل می کنیم. با فشردن دکمه مورد نظر بر روی دستگاه جریانی از کابل رد می شود. اگر تمام سرهای کابل درست پرچ شده باشند تمام چراغ های تستر روشن می شوند. مثلا در دستگاه تست فلوک می توان کشیدگی ها و خمیدگی های کابل ها را تشخیص داد.
سوالات متداول استاندارد کابل شبکه
- چند نوع استاندارد رنگی کابل شبکه داریم؟
به طور کلی ۲ نوع استاندارد کابل شبکه داریم. نوع A568 و نوع B568. که به ترتیب عبارتند از: سفیدسبز، سبز، سفیدنارنجی، آبی، سفیدآبی، نارنجی، سفیدقهوهای، قهوه‌ای برای استاندارد A. و نوع B یعنی: سفیدنارنجی، نارنجی، سفیدسبز، آبی، سفیدآبی، سبز، سفیدقهوهای، قهوه‌ای.
- اتصال کابل های شبکه به چند نوع تقسیم می شوند؟
به طور خلاصه به ۲ نوع تقسیم می شوند. نوع Cross یا ضربدری و نوع مستقیم یا Straight.
- مراحل سوکت زدن کابل چگونه است؟
- ابتدا روکش کابل ها را با استریپر جدا کنید.
- پیچ و تاب سیم ها را جدا کنید و کابل ها را صاف کنید.
- سیم ها را مطابق یک استاندارد مشخص در کنار یکدیگر قرار دهید.( استاندارد A یا B).
- سیم ها را به یک اندازه و مساوی برش دهید.
- سیم ها را با دقت درون سوکت قرار دهید. و مطمئن شوید انتهای سیم ها به انتهای سر سوکت برخورد کرده باشند.
- با آچار شبکه سوکت را پانچ کنید تا صدای پانچ شدن شنیده شود.
- کابل را بکشید تا مطمئن شوید به درستی جا افتاده است. در آخر برای صحت کار می توانید ۲ سر کابل را با تستر امتحان کنید.